Het gebeurde na het zien van de buitenfilm The Wizard Of Oz in de zomer van 2004 en afgezien van de overdosis aan suiker zoetheid die me in anderhalf uur tijd overspoeld had (wat is dat een afgrijselijke film zeg), kwam ook de vraag in me op: 'hoeveel versies van Over The Rainbow moeten er in godsnaam wel niet zijn?!' (het zijn alleen de Nederlandse artiesten die per abuis Somewhere voor de titel plaatsen). Het antwoord: heel veel. Ik kende het origineel van Judy Garland en de cover versies van Me First & The Gimme Gimmes, Eva Cassidy en - godbetert - Marusha. En een heel obscure van de Nederlandse punkgroep Lärm (wie mij die op cd kan leveren, heel erg graag).

Een eerste zoekactie op de All Music Guide leverde (we schrijven augustus 2004, het kunnen er inmiddels wat meer/minder zijn) 1447 hits op. Natuurlijk, daar zitten wat dubbelaars bij (waaronder tientallen verzamel cd's van Judy Garland), maar ervan uitgaande dat deze database ook verre van compleet is (uitvoeringen van Nederlandse artiesten worden over het hoofd gezien), bracht mij dit op het idee om de database van de Centrale Discotheek Rotterdam (CDR) er óók es bij te pakken. Het aantal uitvoeringen dat daar opvraagbaar was, benaderde de 400, maar het belangrijkste was dat versies van - pak 'm beet - Toots Thielemans, Gerard Joling en Henk Poort daar wel bekend waren (om nog maar niet te spreken van de uitvoeringen van (au) de New London Chorale).

De lijst van de CDR bekijkend zijn er ook illustere gezelschappen als Los Índios Tabajaras of een groep met de naam Lourdes die Over The Rainbow ooit es op plaat hebben gezet. Die zijn nog zo sympathiek geweest om op de hoes de Engelstalige titel te vermelden. Maar dan zijn er ook nog de anderstalige versies, vertalingen en dergelijke. Zouden die er veel zijn? Eerst maar eens kijken naar Nederlandse vertalingen, hoewel dat wel problemen oplevert. Gea & Lucas hebben ooit een nummer uitgebracht met de titel Achter De Regenboog, maar zou dat een cover zijn (als dat zo is, mail me dan ff)? Ik krijg het zo snel niet uitgezocht. Verder lijkt het aantal anderstalige versies tegen te vallen. Gezoek op songtitels met arc-en-ciel (Frans), Regenbogen (Duits), arco iris (Spaans) of arcobolano (Italiaans) leverden niets op. Dan laat ik vertalingen naar het Deens, Noors, Papiamento of Frysk sowieso maar achterwege.

Hmm, dit is vreemd. Ik heb bij natuurkunde altijd geleerd dat de onderste laag bij een regenboog violet is. Ja, daaronder zit nog ultraviolet, maar dat zou niet zichtbaar moeten zijn. Toch heb ik regelmatig bij heel duidelijke regenbogen meegemaakt dat ik een wazige rand ónder het violet zag. Het is op deze foto, die ik es pijlsnel heb gemaakt, redelijk goed te zien. Wat is dat dan?

Waarom uiteindelijk heel deze speurtocht? Het idee was om een cd samen te stellen met ongeveer twintig verschillende versies van Over The Rainbow. Daarbij proberend - mits mogelijk - elk denkbaar genre te behandelen. Aan jazz, folk, easy listening, koor of orkest versies geen gebrek. Dance/house versies zijn zeldzamer (enkel Marusha dus, de onbekende act (?) Trance Opera leg ik eventjes opzij). Punk versies enkel door Lärm en Me First And The Gimme Gimmes. Op de cd Earphoria van de Smashing Pumpkins staat het nummer Silverfuck/Over The Rainbow, maar dat is niet interessant; afgezien van dat het nummer waarschijnlijk voor het grootste deel uit Silverfuck bestaat, is een voorwaarde van mij dat het geen onderdeel van een medley (o.i.d.) mag uitmaken. Helaas moet ik hierdoor ook de Cliff Richard versie (die Judy Garland's evergreen combineerde met What A Wonderful World) laten varen. Zeer spijtig.

In de categorie Overig plaats ik versies die ik écht nergens anders kwijt kan. Denk aan Liberace, de eerdergenoemde Spaanstalige (?) varianten, vrije interpretaties zoals door Toots Thielemans, The Cats, Blixa Bargeld, Faith Hill, kortom, een uiteenlopend zooitje. Een laatste voorwaarde is dat het op cd voor handen moet zijn. Zelf had ik twee versies al op cd (die van Eva Cassidy en die van *ahum* Marusha), de rest moest of bij onze eigen bibliotheek of bij de CDR te krijgen zijn (jammer genoeg viel bij dit criterium veel materiaal dat oorspronkelijk als b-kantje was verschenen, denk aan de uitvoering van Tori Amos bijvoorbeeld, af); ik ga bij dit (tamelijk) serieuze projectje natuurlijk niet met mp3'tjes werken.

Om een lang verhaal toch nog een beetje kort te maken, kwam ik na ampel beraad tot de volgende - niet onaardige cd - die ook helemaal gebrand is. (Over wat de beste volgorde van tracks is gaan diverse verhalen de ronde, lees hiervoor Nick Hornby's High Fidelity, of huur - voor de luilakken/filmfreaks onder ons - de filmversie. Ik ben het grotendeels met hem eens.)

1. Judy Garland (2'40)
2. Faith Hill (3'13)
3. Chet Baker (3'50)
4. Me First And The Gimme Gimmes (1'31)
5. New London Chorale (3'11)
6. Ella Fitzgerald (4'16)
7. Marusha (5'32)
8. Gerard Joling (2'51)
9. Mantovani & His Orchestra (3'10)
10. Willie Nelson (3'38)
11. Henk Poort (3'04)
12. Tom Jones (2'27)
13. The Cats (3'38)
14. Nana Mouskouri (3'45)
15. Liberace (2'56)
16. Erik Berglund (4'11)
17. Olivia Newton John (3'26)
18. Los Índios Tabajaras (2'13)
19. Norma Waterson (3'15)
20. Blixa Bargeld (4'01)
21. Toots Thielemans (5'49)
22. Eva Cassidy (4'33)

Judy Garland is de logische opener. Eva Cassidy móet als afsluiter, haar cover versie is - naar mijn bescheiden mening - de beste. Ik ben blij dat er 22 tracks op de cd pasten (dat moest ook wel kunnen, Me First And The Gimme Gimmes jagen het nummer er in anderhalve minuut doorheen, echter Marusha heeft vijfeneenhalve minuut nodig).

Komt er nog een deel 2? Ligt er aan. Als de kwaliteit (en vooral: de afwisseling) er niet onder te lijden heeft wel. Maar een andere optie is om hetzelfde trucje over te doen met andere platen die tot in den treure gecoverd zijn. Voorbeelden? Ik noem een Can't Help Falling In Love (Elvis Presley, Hall & Oates, UB40, Baccara, Kamahl, Tuck & Patti, Bono, A*Teens, Cameo, Doris Day, Erasure, Julio Iglesias, Christine McVie, Stray Cats, Neil Diamond, Luka Bloom, Lick The Tins (wie?)), What A Wonderful World (Louis Armstrong, Johnny Ramone), Vincent (Don McLean, NOFX, Julio Iglesias, Nana Mouskouri) of Knockin' On Heaven's Door (Bob Dylan, Sisters Of Mercy, Leningrad Cowboys, The Alarm, Eric Clapton, Roger McGuinn, Television, Guns 'n Roses, Avril Lavigne, Wyclef Jean, Warren Zevon, Dolly Parton, Ladysmith Black Mambazo, Randy Crawford, Roger Waters). En meer recent Hallelujah (Leonard Cohen, Jeff Buckley, K.D. Lang, Rufus Wainwright, Lisa). Vooral die laatste twee mogelijkheden acht ik kansrijk.